Küresel iklim değişikliğiyle yağış yetersizliği, su kıtlığı ve orman yangınları son günlerde sıkça tartışılırken, yangın sonrası alanların ağaçlandırma çalışmaları gündeme geldi. Ege Bölgesi’nde bilhassa İzmir’de yaşanan büyük yangınların akabinde çıplak kalan alanlarda sel tehlikesi de arttı.
DHA’nın haberine nazaran İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Derya Eşen, “Sıcaklıkların artmasının akabinde şiddetlenen kuraklık ile orman yangınlarını daha sık görmeye başladık. Geçtiğimiz günlerde de İzmir’de büyük bir yangın yaşadık, büyük bir alan tahrip oldu ve geriye çıplak bir arazi kaldı. Münasebetiyle önceliklerimiz, ziyan gören alanın tekrar ağaçlandırılması. Bu kapsamda İzmir Orman Bölge Müdürlüğü yetkilileri, bu hususta çabucak etüt çalışmalarına başladı. Fakat değerli olan nokta ise yangından ziyan gören alanlara birtakım farklı prosedürler ile yaklaşmak. İklim krizi ile farklı bir çağda yaşamaya başladık ve artık bu yeni duruma ahenk sağlamamız gerekiyor. Yeni prosedürlerden en kıymetlisi, yağmur sonrası yüzeysel akışın yavaşlatılarak depolandığı, hasat edildiği ve bitkinin kullanımına sunulduğu ‘su hasadı’ teknikleri. Su hasadı eski devirlerde de kullanılmış ve muvaffakiyet sağlanmış bir yol olarak karışımıza çıkıyor. İKÇÜ Orman Fakültesi olarak yanan alanlarda toprağı baklava ya da hilal olarak isimlendirdiğimiz formları uygulayarak, tekrar hayata döndürülmesi ve gerek ormancılığa gerekse tarıma, peyzaja kazandırılması için çalışıyoruz” dedi.
‘ÇIPLAK YERDE SEL OLAYLARIYLA KARŞI KARŞIYA KALABİLİRİZ’
Su hasadı metotlarının, yüzeysel akışla toprağın üzerinden akıp giden suyu depolayarak bitkinin kullanımına sunduğunu ve ayrıyeten yaşanacak çok yağışlar sonrasında sel oluşumunun önüne geçilebileceğini belirten Prof. Dr. Eşen, “Baklava ve hilal setlerde, bitkiler klâsik tekniklerin uygulandığı alanlara nazaran çok daha güzel bir yaşama yüzdesi ve büyüme sergiliyor. İzmir’in Karşıyaka ilçesindeki Yamanlar Dağı’nda yangın sonrası karşımıza çıkacak sıkıntılardan bir tanesi de sel olacak. Zira iklim değişikliği ile yağışlar artık sistemsiz ve çok oluyor. Karşıyaka’daki yanan orman alanları öncesinde var olan bitki örtüsü, yağış sonrası yüzeysel akışı yavaşlatıyor ve tutuyordu. Böylece de sele dönüş riskini azaltıyordu. Yangından sonra orada çıplak bir arazi kaldı. Kışın bu çıplak toprakta sel olaylarıyla karşı karşıya kalabiliriz. Lakin uygulanacak su hasadı formülleri, toprağa kısa vakitte ve fazla ölçüde düşen yağış sonrası oluşacak yüzeysel akışı yavaşlatıp, suyu depolayarak sel oluşmasını engelleyebilir” diye konuştu.
‘GENİŞ YAPRAKLI ÇEŞİTLER YANGINA DAHA DİRENÇLİ’
Yanan alanlarda dikilecek ağaç cinslerine de dikkat edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Eşen, “Yöremize uygun çeşitlere ve geniş yapraklı ağaçlara öncelik verilmesi daha uygun olacaktır. Zira geniş yapraklı tipler, iğne yapraklı cinslere nazaran bir nebze yangına daha dirençli oluyorlar. Ilgın, erguvan, çitlembik, sandal, keçiboynuzu, meşe, dar yapraklı dişbudak, akasya ve iğde üzere elimizde bol ölçüde hem kuraklığa sağlam hem de peyzaj pahası olan birçok doğal çeşit seçeneği var. Ayrıyeten burada yapacağımız ağaçlandırmalarda birtakım tampon zonlar kullanmak gerekiyor. Örneğin ormanların ortasında ağaçlandırmalar sırasında yanıcı hususun bulunmadığı ‘yangın emniyet şeritleri’ ile yangının ilerleme suratı düşecektir. Böylelikle bir alanda meydana gelen yangının öteki alana sıçramasını azaltabiliyoruz. Bir öteki kıymetli bahis ise ‘malç’ kullanımı. Malç ile kaplanan toprakta suyun buharlaşması azalıyor ve toprağın nemini ve bitki büyümesini artırıyor ayrıyeten yangın riskini düşürüyor” dedi.
‘V BİÇİMİNDE MİKRO HAVZALAR AĞAÇLANDIRMADA MUVAFFAKİYET GETİRİYOR’
Küresel iklim değişikliğinin tesiriyle kuraklıkların daha da şiddetleneceğini belirten İKÇÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Toprak ise “Kuraklığın tesiriyle mevcut ağaçlandırmalardaki birtakım problemli alanlarda, dikilen ağacın tutma başarılarıyla ilgili sorunlar yaşıyoruz. Bu duruma rağmen ‘V halinde mikro havzalar’ yolu ile ilgili bir çalışma yaptık. Bu sistemle de randımanın elde edilemediği alanlarda çok düzgün muvaffakiyet sağladık. Böylece klasik prosedürlerle teraslara dikilen fidanların tamamı kururken, ‘V halinde mikro havzalar’ usulü ile dikilen ağaçlandırmalarda yüzde 80-90 oranında muvaffakiyet elde ettik. Son vakitlerde Ege ve Akdeniz bölgesinde gerçekleşmiş olan orman yangınlarının akabinde, tahrip olan alanlarda tekrar bir ağaçlandırma ve yeşillendirme çalışmaları yapmamız gerekiyor ve birtakım alanlarda sıkıntılı oluyor. Ağaçlandırmalarda sorunlar olabiliyor. Su kıtlığı sonucunda de başarısızlıklara neden olabiliyor. Türkiye’de uyguladığımız ‘V biçiminde mikro havzalar’ tekniği ile ağaçlandırmada muvaffakiyetler elde edebiliriz ve yangına dirençli ormanlar kurabiliriz” diye konuştu.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)